YouTube Music Mis

21 april 2016

Diepgraven op de oppervlakte

Hoe verdien je als muzikant geld op Youtube? Hoe beheer je je rechten? Hoe versterk je de band met je publiek? Met die prangende vragen werden artiesten, labels, publishers en muziekclubs dinsdag naar de AB-club gelokt voor een diepgravende workshop, de YouTube Music Day.

Mocht de uitnodiging gericht zijn aan een sector vol Germanisten, dan was de wereld vandaag waarschijnlijk een aantal opiniestukken over het woord diepgravend rijker. Voor YouTube is dit woord namelijk synoniem aan oppervlakkig. En dat kan leiden tot verwarring en niet ingevulde verwachtingen. Dat gebeurt wel vaker, zo ook met het woord ‘weerhouden’. Afhankelijk van de context kan je aan dit woord een inclusieve of exclusieve betekenis geven.

Maar genoeg over taal, het ging natuurlijk over muziek. Of toch een beetje. Muziek moet je bij YouTube immers bekijken als een onderdeel van een groter geheel, van ‘het platform’. Een uur lang werden we door Leona Farquharson ingeleid in het community-denken van YouTube, het gedachtegoed achter dit fantastische platform.

Het leek er zo nu en dan op dat Leona haar carrière bij YouTube aanvoelt als een religieuze ervaring. Centraal binnen de YouTube-religie staat het creatieve individu. En iedereen mag toetreden tot het platform, want creativiteit kent geen grenzen. Heb je een filmpje van je kat, je botsende auto, je wenende buurman of een samenvatting van je laatste episode Warcraft, dan volstaat dat om toe te treden tot de grootste gemeenschap van creatievelingen ter wereld. Zorgen jouw filmpjes voor extra volgers en delers, dan kan je creativiteit zelfs een bron van inkomsten worden. Een beetje zoals bij een piramidespel.

Dat menige creatievelingen niet kunnen weerstaan aan de drang om hun visuele creativiteit te ondersteunen met muziek, dat vindt YouTube niet erg. Dat mag! YouTube heeft immers een bijzonder geavanceerd systeem van fingerprinting uitgedokterd dat ervoor zorgt dat een deel van de inkomsten zal terechtkomen bij de juiste rechthebbende. Welk deel wist marketing manager Jeroen Bouwman niet te verduidelijken, maar zoals bij de meeste religies moet je bij YouTube vooral geloof hebben in de billijkheid van het systeem.

En toch, terwijl de technologie toelaat om ieder glazen muiltje terug te bezorgen aan de rechtmatige prinses, wringt het schoentje zowaar. Meer nog, het knelt. De haast evangelische kijk op de relatie tussen het platform en de individuele creatieveling die in zijn persoonlijke ontwikkeling kan rekenen op handige ‘tools’ om zijn creatieve ik tot volle ontplooiing te laten komen, staat in schril contrast met de wijze waarop het platform de muzikant benadert wanneer die toegang vraagt tot zijn aandeel in de inkomsten. Daar waarlangs upload-zijde YouTube een community van individuen is die niemand weerhoudt, geldt dat langs download-to-your-wallet-zijde niet iedereen weerhouden wordt om deel uit te maken van de gemeenschap. Het lijkt zowaar een religieuze polariteit?

Als individuele creatieveling kan je niet zelfstandig toetreden tot de gemeenschap van creatieve verdieners. Wil je op de payroll staan van de community of creators, dan moet je hiervoor een soort examen afleggen en aantonen dat je minstens namens een kleine parochie creatievelingen spreekt. Platenmaatschappijen vinden makkelijk de weg hier naartoe. Er wordt in deze milieus zelfs actief geronseld. De vrome self-producing artiest moet zich dan weer richten tot een leger van intermediaire aggregators en distributors.

In beide gevallen verliest de individuele creatieveling de controle over zijn werk en wordt hij geconfronteerd met de beperkingen van het piramidespel. YouTube legt muzikanten immers een soort dwanglicentie op voor het secundair gebruik van hun muziek door haar community, maar voorziet in ruil geen transparant en individueel vergoedingsrecht.

Daar waar in artiestencontracten nog theoretische ruimte is voor afspraken rond verdeelsleutels en transparantie, zijn de eenzijdig bepaalde algemene voorwaarden van de aggregators steeds te nemen of te laten. Met de nodige ironie wordt in deze sector ‘transparantie’ zelfs verpakt als een product en betaalt de muzikant een bijkomende kerkbelasting om informatie over de eigen werken te ontvangen.

Het YouTube verdienmodel staat nog niet op punt en dat tot onvrede van muzikanten. Maar, zij die dachten dat een YouTube Music Day de geschikte plaats was om op te merken dat er nog grote stappen moeten worden gezet, kwamen van een kale reis terug. Voor vragen over inkomsten en transparantie werd steeds verwezen naar de contractuele relatie tussen de muzikant en diens label of intermediair. De YouTube Music Day was daarmee een schoolvoorbeeld van digitale arrogantie, van technologisch je m’enfoutisme dat een miljardenomzet camoufleert met een community-feeling.

Eens te meer zijn we overtuigd dat er in het belang van de hele muziekindustrie snel werk moet gemaakt worden van een correct vergoedingssysteem voor digitale exploitaties. We ondersteunen dan ook het recente initiatief van Europees Commissaris Andrus Ansip daartoe en onderschrijven de analyse en de uitkomst van het Fair Internet for Performers initiatief. De dwanglicentie waar muzikanten in de praktijk mee geconfronteerd worden, heeft dringend nood aan een compenserende billijke vergoeding.

sluiten

Inloggen Lid worden