In Vlaanderen is ze niet van het scherm weg te denken. Ze maakte haar grote doorbraak op tv door haar rol in Het Geslacht De Pauw en Aspe.Intussen is Maaike Cafmeyer een tv-icoon. Maar ze is zoveel meer dan actrice. Een openhartig interview met Maaike, die bovendien al jaar en dag een trouw lid is van PlayRight!

Vanwaar kennen de mensen jou vooral? Wat zijn/waren je grootste rollen?

Maaike: Ik weet niet of de mensen mij specifiek kennen van één ding. Soms hoor ik mensen fluisteren: “Is dat niet “dedie” van Eigen Kweek, maar had die geen ander haar?” Of: “Amai ze is wel serieus verdikt sinds Daarmee Basta”.

Ik speel natuurlijk ook toneel en daar komen ook nog mensen naar kijken, gelukkig. Al zorgt dat ook wel voor speciale intermezzo’s. Na de voorstelling Oom Wanja van Tsjechov – toch een redelijk dramatisch stuk – kwam er ooit een nette heer om een handtekening vragen. Hij sprak me als volgt aan: “Sorry dat ik het zeg, maar ik vind u op tv veel grappiger.” Tja, ik wil maar zeggen, de mensen zien wat ze willen zien hè.

Acteren is je hoofdberoep. Doe je daarnaast nog andere dingen?

Maaike: Ik heb net een zware draaiperiode achter de rug en dan is er echt weinig plaats voor andere dingen. We zaten drie maanden op een hotel verstopt in de Westhoek. Ik was blij dat ik in het weekend mijn kinderen kon zien. Verder slorpt acteren je helemaal op. ‘s Morgens heel vroeg opstaan, lange draaidagen en ‘s avonds teksten studeren voor de volgende dag. Ik wou dat ik nog eens een brei kon opzetten of een boek kon lezen, maar meestal viel ik als een steen in slaap.

Hoeveel jaar ben je al als actrice aan de slag? Wanneer is het begonnen?

Maaike: Het begon al in de kleuterklas, vrees ik, toen de amateurtoneelkring De Rembert van Torhout kwam repeteren in onze grote tuin. Al die mensen die zich verkleedden, schminkten en die zo ontzettend veel plezier hadden met elkaar, dat triggerde mij. Later ben ik na wat studentikoze omzwervingen aan het conservatorium beland. Ik was eerder verlegen maar het toneelspelen heeft mij echt een stem gegeven.

Ik was 26 toen ik mijn eerste volwaardige rol aangeboden kreeg door Sam Bogaerts in Wachtend op Godot (2000). Aangezien er geen vrouwen mochten meespelen in deze Becket – want er waren strenge restricties van zijn erven – werd ik aangekondigd als Mike Cafmeyer. Ik heb dus mijn debuut gemaakt als man. Niet dat het veel heeft uitgemaakt. We zijn uiteindelijk toch moeten stoppen wegens dwangsom door de rechter per gespeelde voorstelling.

Hoe is het acteerwereldje de laatste jaren veranderd? Merk je enorme verschillen sinds de komst van digitale exploitatie en online-streamingplatforms?

Maaike: Ik merk daar eerlijk gezegd weinig van. Ik word nu ook wel eens aangesproken in Holland. Maar ik was vorige week in Parijs en het is niet dat er mij daar een gin-tonic werd aangeboden vanwege mijn acteerprestaties. Ook mijn bankrekening blijft balanceren op de rode lijn. Dus ik ga door met timmeren aan de weg hier in Vlaanderen. Investeren met mijn bedrijfje in theater en schrijven.

Vergroot online streaming van de series of films waarin je meespeelt je bekendheid? Bereik je zo een groter publiek?

Maaike: Het is ongetwijfeld zo dat er meer mensen kijken. Er kwam eens fanmail uit de Filipijnen met de vraag aan welke toneelschool ik heb gestudeerd… dat is iets dat ik nooit voor mogelijk had gehouden.

En natuurlijk geeft sociale media streaming ook een duwtje in de rug! Als Ricky Gervais even wereldwijd laat weten dat De twaalf een fantastische serie is, dan heeft dat zeker een invloed.

Ik zie mezelf er nu niet meteen meer werk door krijgen. Het is niet zo dat er nu ineens prachtige aanbiedingen uit Londen komen aangewaaid. Jammer genoeg. Daar zou ik zelf heel veel werk in moeten steken. Een internationale agent nemen, bijvoorbeeld. Maar de economische realiteit is ook dat ik een vrouw ben van 48. Dat is niet meteen een gat in de markt, als je begrijpt wat ik bedoel.

Aan de andere kant is het wel leuk dat mensen uit Spanje en Tsjechië onze series en films kunnen zien. De wereld wordt kleiner wat dat betreft. Dat is alleen maar positief.

Wat zijn momenteel je grootste frustraties in verband met online streaming en de vergoeding die je daarvoor als artiest krijgt?

Maaike: Wel, het prachtige meta-bereik heeft natuurlijk voor ons, acteurs, een enorme keerzijde. Wij zien daar geen cent van. Dat is een businessmodel dat de wenkbrauwen doet fronsen. Hoe kan dat nu? Het is absoluut normaal dat, als een film of serie succesvol is, de creatieve schakels die daarin betrokken zijn worden vergoed voor de credits.

Wij vinden het ook vanzelfsprekend dat de bakker verdient aan zijn brood, toch? We betalen niet alleen zijn brood. Neen, als klant investeren we mee in zijn winkel. We betalen zijn personeel, zijn broodzakken, zijn chocolade-experimenten, zijn zoektocht naar het maken van betere koeken. Wij betalen met andere woorden niet alleen het product. Haal de bakker uit de bakkerij en je hebt niks. Veel mensen begrijpen de noodzaak van een correcte verloning voor ons, artiesten, niet omdat het zo abstract lijkt. Het lijkt soms alsof we blij mogen zijn dat we werk hebben. Dat frustreert me.

Ik dacht dat met de campagne “Juist is juist” de spotlights eindelijk zouden gericht zijn op de waarde van juiste en eerlijke werkomstandigheden voor alle betrokken partijen. Maar dat was te optimistisch.

Ik word soms een beetje moe van het soort Sisyphus-arbeid dat wij, acteurs, moeten verrichten om gewoon eerlijk verloond te worden. Niks meer en niks minder. Vaak denken mensen dat je rijk bent omdat je veel op tv komt. Dat valt toch behoorlijk tegen. De perceptie ligt verkeerd. Het gaat niet over rijk worden.

Bovendien is onze onderhandelingspositie niet meteen de beste. Als acteur zijn we afhankelijk van producenten. Zij zijn onze werkgevers. Ik moet er geen tekeningetje bij maken dat de financiële onderhandelingspositie van de acteur niet in verhouding staat met die van een kapitaalkrachtig productiehuis. Producenten hebben er belang bij om het onderste uit de kan te halen. Wij ook. Maar het blijft toch een beetje “David en Goliath gaan samen shoppen”. Gelukkig hebben we nu de “Acteursgilde”.

Ken je de #fairpayvoorartiesten campagne?
 
Maaike: Ja die ken ik en ik steun die 100%.

Hoe zou jij willen helpen om de campagne een duwtje in de rug te geven?

Maaike: Als ik ergens kan komen spreken, zal ik het nooit laten. Ik ben al lid van PlayRight van toen het nog Uradex heette. Ik ben nog eens met de taxi door Brussel gesjeesd om persoonlijk mijn tien kilo papieren in te dienen zodat ik zeker mijn rechten niet zou mislopen.

Wat moet er volgens jou dringend veranderen in België op gebied van rechten en vergoedingen voor acteurs?

Maaike: Een meer doordacht cultuurbeleid, zonder enige twijfel. België zou moeten begrijpen dat wij de adem zijn van dit land. Men is altijd zo trots op onze artiesten, als het is om in de glans te gaan staan van het eindproduct. Maar een echte betrokkenheid van de regering in ons vakgebied zou zich profileren in, bijvoorbeeld, het onderstrepen van de noodzaak van een juiste verloning voor de artiest. Het niet beschouwen als een faits divers.

Het navolgen van de Europese richtlijn waarin wordt gezegd dat een uitvoerende artiest recht heeft op een passende en evenredige vergoeding zou daarin niet misstaan. Als wij op Europees vlak willen concurreren, zal deze richtlijn broodnodig zijn. Zoals mijn grootvader, die bakker was, gezegd zou hebben: “Er is niks verkeerds met trots zijn omdat je de beste crème kunt maken, maar je moet hem wel kunnen maken.”

Welke projecten staan er voor jou dit jaar en volgend jaar op de agenda?

Maaike: Als COVID niet te veel roet in het eten komt strooien dan starten Peter De Graaf en ikzelf in januari 2022 met onze voorstelling Hullep. Daar gaan we twee maanden mee toeren. Verder komt Chantal ook dit voorjaar op de buis en draaien we een vervolg op Mijn slechtste beste vriendin.

Hoe zie jij de toekomst?

Maaike: Ik hoop dat ik mijn werk kan blijven doen tot ik echt oud ben. Verder wil ik me heel graag inzetten om de positie van de vrouw in onze business te blijven verbeteren. Ik kijk echt uit naar een instroom van schrijfsters, regisseuses, editors en regisseuses.

En natuurlijk samen met mijn gezin alle hoofdsteden van Europa bezoeken. Gewoon omdat dat zo gezellig is.