Deze week werden de resultaten van ‘Loont Passie ?’ voorgesteld, een onderzoek naar de sociaal-economische positie van de kunstenaar in Vlaanderen. Met dit onderzoek breit het onderzoekscentrum Cudos een vervolg aan ‘Acteurs in de spotlights’ uit 2014 waarin de situatie van de acteur werd onderzocht.

Maar liefst 2706 kunstenaars namen deel aan het onderzoek. ‘Loont passie ?’
is daarmee de beste steekproef die er ooit werd genomen van het Vlaamse kunstenlandschap. Met medewerking van PlayRight kon het nieuwe onderzoek zich ook richten op een groot aantal muzikanten uit Vlaanderen. 899 professionele muzikanten namen deel aan het onderzoek en vormen daarmee de grootste groep respondenten.

En de resultaten liegen er niet om. Ze tonen aan dat de muzikanten in Vlaanderen wel degelijk hardwerkende ondernemers zijn. Hun inspanningen worden echter niet steeds eerlijk of correct vergoed. Daar waar 90% van de live-prestaties tegen een vergoeding worden verricht, blijkt slechts 70% van het studiowerk betaald. Het eigenlijke schrijven van songs flirt dan weer met de grens van 50%.

Minister Gatz, die aanwezig was bij de voorstelling van de resultaten, erkende het belang van die resultaten. Hij beloofde een verhoging van de totale middelen voor Cultuur met tien miljoen euro en een verstrenging van het toezicht op de mate waarin en de manier waarop gesubsidieerde organisaties kunstenaars vergoeden.

Maar ondertussen moeten de muzikanten meer dan andere beroepsgroepen een deel van hun inkomsten elders halen. 60% van de professionele muzikanten in Vlaanderen haalt een deel van het inkomen uit lesgeven of coaching. En een derde is naast de muzikale praktijk ook actief  binnen de niet-artistieke sector, waarbij het merendeel dan weer te vinden is binnen het niet-muzikaal onderwijs en de recreatie-industrie. Slechts 12% van de muzikanten haalt alle inkomsten uit het creëren en uitvoeren van muziek. Dit terwijl die activiteiten wel gemiddeld 55% van de tijdsbesteding van de muzikanten opeisen.

Door de combinatie van inkomstenbronnen, is de muzikant (en de kunstenaar in het algemeen) het typevoorbeeld van een flexwerker: iemand die meerdere opdrachtgevers combineert en die voor wat betreft de creatie-activiteiten regelmatig ook de eigen opdrachtgever is. In Vlaanderen worden de multiple job holders aanzien als het voorbeeld voor de werknemer 2.0. Het onderzoek toont aan dat muzikanten al vaak zo een moderne werknemers zijn. Ondanks een hoge scholingsgraad liggen hun totale inkomsten echter ver beneden het Vlaamse gemiddelde.

Meer dan toezien op een correcte verloning door gesubsidieerde opdrachtgevers, dient de overheid daarom vol in te zetten op de vereenvoudiging van het administratief en juridisch kader waarin kunstenaars moeten werken. PlayRight benadrukt dat er hierbij ook moet kunnen gepraat worden over een apart statuut voor de kunstenaar. Een statuut dat losstaat van het klassieke model werknemer/zelfstandige, een tweespalt waar menig kunstenaar als flexwerker tussen gekneld raakt.

Je kan het volledige onderzoek (110p) hier raadplegen. Een uitgebreide samenvatting vind je hier.