Bijna twee jaar geleden, op 17 april 2019, stemde het Europees Parlement de Copyright Directive. Het was een felbevochten richtlijn en door velen een overwinning voor de rechthebbenden genoemd. Maar waar staan we vandaag? We naderen het einde van een lang proces, maar we hebben nog niet de garantie dat het een nieuw begin betekent voor muzikanten en acteurs.

Zowel in de muziek- als in de audiovisuele sector zagen we de afgelopen jaren de markt van materiële dragers verschuiven naar een digitale markt. In ons land komt sinds de eerste helft van 2019 meer dan 71% van de totaalomzet van muziek uit digitale exploitaties. In het eerste corona-jaar 2020 steeg het gebruik van muziekstreamingdienst nog verder met maar liefst 22,6% ten opzichte van 2019. Ook in de audiovisuele sector is de digitale omwenteling een feit geworden, mede door het corona-boerenjaar voor de videostreamingplatformen. In 2020 kon Netflix rekenen op 37 miljoen nieuwe abonnees. Disney+ deed het nog beter met maar liefst 87 miljoen betalende abonnees in het eerste jaar na opstart. Deze nieuwe spelers hebben hun plaats in de muziek- en audiovisuele markt stevig ingenomen. Meer nog, ze hebben de markt overgenomen.

De aandeelhouders van deze bedrijven hoor je dan ook zelden klagen. Maar met de stijgende omzet van hun diensten, groeit ook het ongenoegen bij auteurs en uitvoerende kunstenaars over de ondermaatse vergoedingen die het nieuwe zakenmodel hen biedt. Dat geldt eens te meer voor Google, Apple, Facebook, Amazon en Microfsoft: de zogenaamde GAFAM-platformen. Zij spelen een steeds grotere rol in de verspreiding en consumptie van muziek en audiovisuele content. YouTube domineert de muziekstreamingmarkt en de social media platformen zijn afhankelijk van audiovisuele en muzikale content om hun community-model levend te houden.

Studie na studie toont aan dat de zwakke contractuele positie van muzikanten en acteurs aan de basis ligt van het gebrek aan correcte vergoedingen. Europa erkende dat haar huidige wettelijke kader onvoldoende hefbomen biedt om die situatie om te buigen en stemde daarom de Copyright directive.

Lidstaten moeten hun bestaand wettelijk kader aanpassen en uitbreiden zodat de Europese beginselen inzake auteursrechten en naburige rechten toekomstbestendig worden verankerd. Bovenaan de lijst van beginselen staat de hoge mate van bescherming voor rechthebbenden: auteurs en uitvoerende kunstenaars moeten beter vergoed worden voor de digitale- en online-exploitaties van hun werken en prestaties.

Minister van Economie Dermagne heeft een ontwerp klaar om deze richtlijn ‘om te zetten’. Het ontwerp bevat veel goede elementen, maar als deze minister ervoor wil zorgen dat de richtlijn een overwinning wordt voor alle rechthebbenden, dan moeten er nog een aantal aanpassingen gebeuren.

Indien Minister Dermagne de contractuele positie van auteurs en uitvoerende kunstenaars wil versterken, dan zijn rechten die contractueel niet kunnen worden overgedragen de beste bescherming die hij kan geven. Dat is immers de enige manier om een vergoeding te garanderen die passend en evenredig is en blijft.

PlayRight heeft de dialoog met Minister Dermagne en zijn collega’s reeds opgestart en een aantal concrete voorstellen geformuleerd die ertoe strekken dat auteurs en uitvoerende kunstenaars de garantie hebben op een passende en evenredige vergoeding voor de exploitatie van hun werken en prestaties door streaming-, VOD- en social media-platformen. We hopen deze voorstellen zullen leiden tot een aanpassing van het ontwerp zodat deze Copyright richtlijn een overwinning wordt voor alle rechthebbenden.

Wordt vervolgd!