2020 zal voor altijd de geschiedenis ingaan als het jaar van corona.

Toen op 3 februari 1959 Ritchie Valens, Buddy Holly en de Big Bopper omkwamen in een vliegtuigongeluk, heette dat in de Amerikaanse pers “the day the music died”. Hoe moeten we dan 2020 benoemen, een jaar zonder optredens, festivals, fuiven en concerten? The year the music died?

Ook de film- en televisie industrie hadden te lijden onder de lockdown maar konden al snel de werkzaamheden hervatten dankzij duidelijke afspraken die na breed overleg geformaliseerd werden in protocollen.

Al vrij vroeg in de pandemie richtte PlayRight een noodfonds op waarop artiesten onder voorwaarden en voor zover ze op geen enkele andere vorm van (vervangings)inkomen beroep konden doen, aanspraak konden maken. De Raad van Bestuur verlengde verschillende malen de werking van dit fonds en inmiddels deden 150 artiesten, vooral muzikanten, hierop een beroep.

De lockdownmaatregelen dwongen onze artiesten tegelijk om zichzelf te heruitvinden en nieuwe manieren  te vinden om hun publiek te bereiken. De oprichting van het “Fund Belgian Music (FBM)” wil hen daarbij helpen. De beheersvennootschappen Sabam en PlayRight besloten om dit fonds in het leven te roepen, samen met de belangenverenigingen GALM en FACIR, om relance initiatieven in de brede muzieksector financieel te ondersteunen. De respons vanuit de sector was overweldigend: maar liefst 600 aanvragen voor een totale som van 3 miljoen euro werden ingediend bij een eerste projectoproep, waarvan een jury van experts 49 aanvragen weerhield voor ondersteuning.

Na de zomer van 2020 spanden we tevens een geding in bij de Raad van State tegen deze lockdownmaatregelen die we na analyse manifest discriminatoir en onevenredig achtten voor de culturele sector. We verwachten een uitspraak hierover in de loop van januari.

En wat met PlayRight zelf? We waren in staat om verder te werken vanop afstand dankzij ons IT-platform dat zich in de cloud bevindt. Daardoor konden we elke verdeling op de verdelingskalender tijdig afwerken, en zelfs in sommige gevallen licht vervroegen. Hoed af voor het personeel van PlayRight dat zich op korte termijn heeft moeten aanpassen aan deze nieuwe werkomstandigheden van thuiswerk en videoconferentie!

Maar onze inningen hebben ontegensprekelijk geleden onder de lockdownmaatregelen van de overheid. Vooral de billijke vergoeding kende een belangrijke terugval voor wat de horeca en de tijdelijke activiteiten betreft. De schaalvoordelen die we meenden te kunnen realiseren door onder de noemer van Unisono een gezamenlijke inning te organiseren met Sabam en Simim verdwenen daardoor, maar al bij al blijft de schade beperkt. Ook de komende jaren zullen we evenwel nog de gevolgen van corona in onze inkomsten zien.

In 2020 trad ook een nieuwe federale regering aan na opnieuw lange formatiegesprekken, en een nieuwe Minister van Economie, Pierre-Yves Dermagne (PS). De belangrijkste uitdaging die zich aandient voor de heer Dermagne én PlayRight in 2021: de omzetting van de “Digital Single Market (‘DSM’)” richtlijn.

Deze DSM-richtlijn beoogt het wettelijk kader van auteursrecht en naburige rechten te moderniseren en aan te passen naar de nieuwe manieren waarop consumenten genieten van ons repertoire, lees streaming en online exploitatie. YouTube, Apple, Spotify en zeker Netflix zijn tijdens de pandemie meer dan ooit tevoren huishoudnamen geworden. Muzikanten, acteurs en actrices krijgen evenwel veel te weinig en vaak zelfs geen cent voor hun opnames die gestreamd worden. De richtlijn stelt in haar artikel 18 dat er wel degelijk voor uitvoerende kunstenaars een passende en evenredige vergoeding moet worden voorzien voor de online exploitatie van hun repertoire, maar laat verder in het midden hoe dit moet gebeuren. Naar Amerikaans model pleiten de producenten er voor om alle afspraken contractueel te regelen. Omdat de onderhandelingspositie van individuele kunstenaars tegenover producenten en al zeker tegenover grote, veelal Amerikaanse mediaconcerns zeer zwak is, zal PlayRight pleiten voor een wettelijke gegarandeerde, onoverdraagbare vergoeding via het collectief beheer.

Online exploitatie is de toekomst wanneer we spreken over de wijze waarop mensen van ons repertoire genieten. Een omzetting van de DSM-richtlijn die het meeste garanties biedt op een faire vergoeding van onze artiesten zal dan ook het belangrijkste strijdpunt voor PlayRight in 2021 worden. Stay tuned!

Ondertussen wensen het personeel, de directie en de Raad van Bestuur allen een 2021 toe waarin de hoop hersteld wordt en het culturele leven in ons land als een feniks uit zijn as herrijst!